Nazwisko Kołbuk można wywodzić od rzeczownika kołbuk ‘istota z rodzaju duchów postaci ptaka, to z niemieckiego kobold ‘bajeczny duch górski w postaci karła, pilnujący skarbów w bogatych kopalniach kruszcowych’; nazwisko ma również inne możliwe podstawy etymologiczne: 1) gwarowe kołb – ‘łabędź’, 2) kołbań ‘grząskie miejsce’, ale też ‘staw, bajoro’, ‘miejsce bardzo głębokie na rzece’ i ‘miejsce legowiska sumów’, 3) wschodniokresowe kołban ‘pień’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. I, s. 427, Aleksandra Cieślikowa (opr.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 1. Odapelatywne nazwy osobowe, Kraków 2000, s. 115, tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. II, s. 383, 408.
