TARMANOWSKINazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy osobowej pochodzenia niemieckiego Tarman < Tormann, to zaś pierwotnie określało kogoś mieszkającego przy bramie < Tor ‘brama’ + Mann ‘człowiek’. Cząstka mann tworzyła często określenia mieszkańców. |
TASZKINazwisko proste równe nazwie miejscowej Taszki w byłym powiecie zasławskim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XI s. 221, t. XV cz. 2 s. 653. Inne potencjalne podstawy etymologiczne to: I. imię skrócone Taszka, Taszko < Tadeusz, M. Malec, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych, Wrocław – Warszawa – Kraków 1982 s. 26, Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. V s. 429; II. tasz ‘buda kramarska płachtami okryta’ J. |
TATARAPotencjalne podstawy nazwiska Tatara, odnotowanego już w 1451 roku, są następujące: 1. nazwa etniczna Tatar, 2. tatarka ‘gryka’, 3. popularna nazwa miejscowa Tatary, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 598; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 226-227; http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/226. Pierwsza z nich jest, rzecz jasna, najbardziej prawdopodobna. |
TATARKIEWICZPotencjalne podstawy nazwiska Tatarkiewicz, odnotowanego już w 1772 roku, są następujące: 1. nazwa etniczna Tatar, 2. tatarka ‘gryka’, 3. popularna nazwa miejscowa Tatary, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 598; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 226-227; http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XII/226. |
TATERNazwisko proste, równe nazwie etnicznej Tater ‘Tatar’ Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. V s. 431. Por. też niemiecki apelatyw der Täter ‘sprawca, winowajca’. |
TAUBNazwisko pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Taub, ta od rzeczownika Taub ‘gołąb’. Wyraz pochodzi ze średniowysokoniemieckiego toup/toube, 1. ktoś głuchy, ale także bezmyślny, 2. określenie przezwiskowe handlarza i hodowcy gołębi oraz kogoś o łagodnej osobowości, 3. popularna nazwa domu zob. R. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Manheim 2005, s. 660. |
TAUSCHNazwisko proste, równe niemieckiej nazwie zawodu Tausch ‘handlarz’ H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 288, F. Kluge, Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, 18. Auflage, bearbeitet von W. Mitzka, Berlin 1960 s. 774, od apelatywu der Tausch ‘zamiana, wymiana’. Źródłem motywacji mogło też być niemieckie przezwisko Tausch(er) ‘oszust’, ze średnio-wysoko-niemieckiego tiuschœre ‘oszust’ H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 288, por. też średnio-wysoko-niemiecki tūsch ‘zabawa, kpiny, drwiny’, ‘figiel, kawał, szelmostwo’ M. Gottschald, Deutsche Namekunde. |
TECHMAŃSKINazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy osobowej Techman, ta zaś spolszczona od niemieckiej nazwy osobowej Teichmann ‘ktoś mieszkający przy grobli’ od średniowysokoniemieckiego tich ‘grobla, tama’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 600). Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także nazwa miejscowa Techmany, odnotowana na terenie byłego powiatu gostyńskiego - zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII s. 276. |
TECŁAWPodstawę nazwiska Tecław stanowi zgermanizowana nazwa osobowa Tetzlaff, pochodząca od słowiańskiego imienia złożonego Teslav, por. staropolskie Ciesław, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. I, s. 600. Ciekawe jest rozwój nazwy – najpierw forma słowiańska się zgermanizowała, a potem ta zgermanizowana uległa slawizacji, zmieniając po drodze postać fonetyczną. |
TELĄŻEKNazwisko pochodzi od rzeczownika telega, dawne kresowe, zaczerpnięte z rosyjskiego określenie prostego wozu gospodarskiego, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 601. Por. także nazwę miejscową Telegi, odnotowaną na terenie byłego powiatu horeckiego i Telążna z byłego powiatu włocławskiego, zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII s. 284 i XV, cz. 2, s. 655. |
TELEGANazwisko pochodzi od rzeczownika telega, dawne kresowe, zaczerpnięte z rosyjskiego określenie prostego wozu gospodarskiego, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 601. Por. także nazwę miejscową Telegi, odnotowaną na terenie byłego powiatu horeckiego, zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, cz. 2, s. 655. |
TELEJKONazwisko można wywodzić od rzeczownika telej = płotnianka, rodzaj lekkiej szaty („Tatarzyn nigdy nie odniósł w sajdaku twej strzały, w boku rychlej przez pancerz i przez telej biały” – Kochanowski), zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 40. Jego pochodzenie można łączyć także z rzeczownikiem telega, dawne kresowe, zaczerpnięte z rosyjskiego określenie prostego wozu gospodarskiego, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 601. Por. także nazwę miejscową Telegi, odnotowaną na terenie byłego powiatu horeckiego, zob. |