Nazwisko proste, równe imieniu Trojan, imię niejasnego pochodzenia od nazwy miejscowej Troja lub zniekształconej formy imienia Trajan J. Bubak, Księga naszych imion, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993 s. 302. Nazwisko mogło również powstać przez przeniesienie do kategorii antroponimów nazwy miejscowej Trojan W. Chojnacki, Słownik polskich nazw miejscowości w b. Prusach Wschodnich i na obszarze b. wolnego miasta Gdańska wg stanu z 1941 roku, Poznań 1946 s. 77, w byłym powiecie opoczyńskim i olsztyńskim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B.
|
Podstawę nazwiska stanowi jedna z poniższych nazw miejscowości: Trojan (były powiat opoczyński i olsztyński), Trojanice (były powiat wilejski), Trojanka (były powiat bałcki), Trojanki (były powiat siedlecki), Trojanów (byłe powiaty: sochaczewski, nowomiński, rawski, garwoliński, bialski, mazowiecki, żytomierski, obornicki), Trojanowice (byłe powiaty opoczyński i krakowski), Trojanówka (byłe powiaty borysowski, klimowicki, łucki, starokonstantynowski, husiatyński), Trojany (byłe powiaty radzymiński, łęczycki, opoczyński, płocki, przasnyski, ciechanowski, mławski, mazowiecki, kolneński, ostro
|
Nazwisko ma następujące potencjalne podstawy etymologiczne: imiona Trojan czy Trofim > Trocha > Troszka; 2. troska ‘kłopot’, 3. troszka ‘odrobina, garstka’ także ‘przyrząd do ściskania kładzionego koniom w pysk żelaza’, 4. troski ‘drzazgi, opiłki’ (zob. S. Reczek, Podręczny słownik…, s. 508; 5. od nazwy miejscowej Troska – wieś w b. pow. owruckim, folwark w b. pow. sycowskim, Troski – w b. pow. płońskim, a także folwark w b. pow. ihumeńskim, mylnie Trockie, folwark w b. pow. słuckim (zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII s. 510)
|
|
|
Nazwisko utworzone formantem -ski od nazwy miejscowej Troszyn w byłym powiecie gostyńskim i ostrołęckim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XII s. 512, t. XV 2 s. 663. Nazwę Troszyński odnotowuje już Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. V s. 471.Troszyński herbu Rogala z Troszyna, K. Niesiecki, Herbarz polski, t. I-X, Lipsk 1839-1846, t. IX s. 122.
|
Podstawę nazwiska Trot stanowi niemiecka nazwa osobowa Trott, pochodząca od średnio-wsyoko-niemieckiego trotten ‘pomału, cięzko się poruszać’, por. też trot ‘jedna z drobnych gałązek zbieranych na opał’, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s.620, tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VII, s. 116.
|
Nazwisko pochodzi od imienia cerkiewnego Truchan, to zaś z greckiego Trýphon od tryphé ‘miękkość, zniewieściałość’ lub ukraińskiego truhan ‘indyk’. Por. także nazwę miejscową Truchany z byłego powiatu nowogródzkiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 516. Nazwę osobową Truchan odnotowano na terenie Polski już w 1427 r. na Kresach Wschodnich zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 621.
|
Nazwisko Truchel ma następujące możliwe podstawy: 1. imię cerkiewne Truchon/Truchan, 2. ukraińskie truhan ‘indyk’, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 621. Dodałabym jeszcze dwóch „podejrzanych” – tzn. przymiotnik truchlen ‘smutny’, odnotowany przez tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VI, s. 123 i czasownik truchleć – który wydaje mi się najbardziej prawdopodobnym źródłem nazwiska.
|
Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Truszki, odnotowanej na terenie byłych powiatów: ciechanowskiego, łomżyńskiego, szczuczyńskiego, wasylkowskiego lub Truszków z byłego powiatu warszawskiego, por. też Truszkowice z byłego powiatu łęczyckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 524-525. Por. także trusz/trusia: 1. pieszczotliwie królik, 2. przenośnie tchórz, ktoś bojaźliwy, 3. człowiek, który przycichł udając niewiniątko, 4. pieszczotka, 5. strojnisia, elegantka, 6. wołanie na krowy, 7. wąż zaskroniec, zob. tzw. Słownik warszawski, t.
|
Nazwisko pochodzi od rzeczownika trynka, czyli ‘szczęśliwy dobór kart w ręku gracza: trzy tuzy’, przenośnie ‘potrójne szczęście’ („wszelkie szczęście w tej trynce zwykło się zawierać: dobrze się rodzić, dobrze żyć, dobrze umierać” – Kochanowski), por. też trynkać: 1. golnąć, palnąć, łyknąć, 2. podpić sobie, upić się, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 137. Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to także nazwy miejscowe: Trynek z byłego powiatu toszecko-gliwickiego i Trynka z byłego powiatu chocimskiego, zob.
|
Podstawę nazwiska stanowi rzeczownik tryt, czyli: 1. stąpanie, kroczenie, krok, chód, 2. ścieżka, droga, chodnik, trotuar, przejście, ganek, 3. przenośnie postępowanie, środek, sposób, 4. rozdroże, rozstajne drogi, 5. bruk miejski, 6. targowisko na drobiazgi, rynek, 7. szewskie brzeg podeszwy dookoła buta, 8. płyta kamienna, kamienny próg, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 109-110, 138-139. Por. też nazwę miejscową Trytki z byłego powiatu brodzkiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s. 537.
|