Nazwiska widok główny

UTYKAŃSKI

Nazwisko pochodzi od czasownika utykać, czyli: 1. Zatykać mocna, 2. Wpychać, wkładać, 3. Potykać się, 4. Walczyć, wadzić się (zob. Słownik Lindego, t. VI, s. 188). Por. także nazwę miejscową Uttig, odnotowaną na terenie byłego powiatu bolesławskiego - - zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t.  XII s. 864.

UZAREK

Nazwisko można (z zanikiem początkowego „h”) wywodzić od huzar; 1. dawny ciężki jeździec polski w przyłbicy, zbroi skrzydlatej i z kopią, 2. junak, zuch, zob. tzw. Słownik warszawski, t. II, s. 66. Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także nazwa miejscowa Husary, odnotowana na terenie byłego powiatu dubieńskiego i owruckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, cz. 1, s. 602.

UZIĘBŁO

Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Uziębło, ta od czasownika staropolskiego uziębić, czyli ‘zziębnąć’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 642). Por. także uziębnąć = ziębnąć (zob. Słownik Lindego, t. VI, s. 198). Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także nazwa miejscowa Uziębły „wieś, powiat siedlecki, gmina Tarków, parafia Paprotna” - zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t.  XII s. 868.

UZIĘBŁO

Nazwisko Uziębło można wywodzić od czasownika uziębić, czuli ‘zziębnąć’ lub uznać za wariant nazwy osobowej Oziębło,którą odnotowano bardzo wcześnie – już w 1379 roku, ma ona następujące potencjalne podstawy etymologiczne: 1. oziębić ‘wystudzić, zmrozić’, 2. oziębły ‘zimny’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 192, 3. nazwę miejscową Oziębły w powiecie białostockim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, s. 789.

VALENTIN

Nazwisko proste, równe imieniu Valentin, łacińskie ‘wiele mogący, wpływowy’ H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 297, od valens ’mocny, potężny, zdrowy‘ J. Bubak, Księga naszych imion, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993 s. 308. Nazwa Valentinus została już odnotowana przez Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. VI s. 1.

VIOLA

Nazwisko proste, równe niemieckiemu apelatywowi die Viola ‘altówka’, M.B. Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1854-1860, t. VI s. 335, być może przenośne określenie kogoś grającego na tym instrumencie. Można też traktować je jako pochodzące od imienia Wiola < Wioletta lub łacińskiego apelatywu viola ‘fiołek’, średnio-wysoko-niemieckie vīol, vīole, M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s. 289, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 5 Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997 s. 274, J.

VOGALLE

Nazwisko utworzone przyrostkiem -e od niemieckiego przezwiska Vogel, staro-wysoko-niemieckie Fogal, F. Kluge, Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache, 18. Auflage, bearbeitet von W. Mitzka, Berlin 1960 s. 824: 1. ‘ptasznik’ H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München  1967 s. 535, 2. ‘człowiek wesołego usposobienia’, H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 297, 3. ‘ktoś natchniony, pełen pomysłów’  J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s.

VOGT

Nazwisko proste, równe  średnio-wysoko-niemieckiej nazwy zawodu Vogt: 1. ‘doradca sądowy, adwokat, opiekun’, 2. ‘wójt, namiestnik, włodarz’, M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s. 293,  J. K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 483, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 5 Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997 s. 275, staro-wysoko-niemieckie Fogāt, łacińskie vocātus ‘obrońca’ A.

VOIGT

Nazwisko proste, od średnio-wysoko-niemieckiego apelatywu Voigt ‘wójt’ M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s. 293, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 5 Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997 s. 169, B. Mossakowska, Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego, Gdańsk 1993 s. 104. Fojt por. Wojt, Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. II s. 49. Zob. Vogt.

VOMBERG

Nazwisko złożone z niemieckiego przyimka vom ‘z’ + Berg ‘góra’, określenie kogoś mieszkającego na górze lub w pobliżu góry, bądź pochodzącego z miejscowości Berg. Por. Berg.

VOSCHE

Nazwisko zniemczone graficznie, utworzone przyrostkiem -e od imienia skróconego Wosz, to od Wojciech M. Malec, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych, Wrocław – Warszawa – Kraków 1982 s. 20, 27. Można też uznać nazwisko za pochodzące od niemieckiego apelatywu i przezwiska Voss, górnoniemieckie Fuchs ‘lis’ E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany t. I, Gdańsk 2000 s. 298. Por. też Wosz, nazwę odnotowaną przez Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. VI s. 201. Por. Vosener.

Strony