Nazwisko pochodzi przypuszczalnie od przymiotnika zdechły. Jego znaczenie było następujące: 1. który zdechł, 2. przenośnie mawiano też tak o człowieku, który był ledwie żywy, osłabiony, schorowany, ledwie włóczący nogami, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VIII, s. 405. Mogło to być pierwotnie przezwiskowe określenie nawiązujące do kondycji fizycznej – wprost albo przewrotnie, jak np. przezwisko Kruszyna w odniesieniu do kogoś sporych rozmiarów.
|
To nazwisko można wywodzić od rzeczownika zdrój lub nazwy miejscowości Zdrój (m. in. były powiat pleszewski i lęborski). Por. też Zdroja (powiat sokólski), Zdroje (b. powiat nowomiński, koniński, rypiński, mławski, białostocki, bukowski, wągrowiecki, szremski, gnieźnieński, wyrzyski, szamotulski), kartuski, świecki, brodnicki). Podstawę nazwiska mogła też stanowić nazwa miejscowa Zdrojewo - wg Słownika geograficznego Królestwa Polskiego (t. XIV, s. 544) taka miejscowość istniała w powiecie piskim. Słownik historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (opr. Z. Abramowicz, L. Citko, L.
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem –el od nazwy osobowej Zdyb, ta zaś pochodzi od czasownika zdybać, czyli ‘przyłapać na złym uczynku’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 734).
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem patronimicznym –owicz od nazwy osobowej Zdyb, ta zaś pochodzi od czasownika zdybać, czyli ‘przyłapać na złym uczynku’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 734).
|
Nazwisko pochodzi od podstawy zder-, ta zaś od zder ‘udry’ lub zderka ‘zdarte ostrze noża’. Ewentualnie nazwisko można wywodzić od nazwy osobowej Dera lub Derk (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 733).
|
Podstawę nazwiska Zdziebłowski/Ździebłowski (to warianty tej samej nazwy) stanowi rzeczownik ździebło/źdzbło, czyli: 1. łodyga roślin trawiastych, 2. drobna cząsteczka, odrobina, kruszyna, 3. kłoda, krąglak, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 753, tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VIII, s. 677.
|
Pochodzenie nazwiska można łączyć z imionami złożonymi typu Zesław lub Żelisław (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 735), do pierwszego członu odimiennego dodano niemczącą cząstkę – Man(n).
|
|
|
Nazwisko pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Zehner, ta od średniowysokoniemieckiego zë(he)ner ‘człowiek zobowiązany do płacenia dzierżawy’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno
|
Nazwisko Zeja można uznać za formę pochodną od niemieckiej nazwy osobowej Zejer, ta zaś pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Seier, skróconej postaci germańskich imion złożonych z SIEG w pierwszej części, pochodzącej od starowysokoniemieckiegi sigu 'zwycięstwo'), zob. https://nazwiska.ijp.pan.pl/haslo/show/id/22716
|
Zelek to forma pochodna od słowiańskich imion złożonych: Żelisław lub Żelimir, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 759.
|
Nazwisko powstałe przez zniemczenie polskiego imienia skróconego Żelek, E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany t. I, Gdańsk 2000 s. 442, to od staropolskich imion dwuczłonowych z pierwszym członem Żeli, np. Żelibor, Żelimysł, M. Malec, Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych, Wrocław – Warszawa – Kraków 1982 s. 78. Por. Żelek, Żelko, nazwy odnotowane przez Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. VI s. 360. Por.
|
