Nazwisko pochodzące od imienia Adam. Imię to często uznaje się za genetycznie hebrajskie i łączy z jego pochodzenie z rzeczownikiem adamah ‘ziemia, rola’ , a samą nazwę tłumaczy się jako ’rolnik’ lub ‘człowiek powstały z ziemi’, także ‘mąż, ojciec rodu’ (J. Bubak, Księga naszych imion, s.27). Można też wywodzić je od sumeryjskiego ada-mu ‘mój ojciec’ (K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 1) lub akadyjskiego ad-mu ‘narodzenie’ czy arabskiego adama ‘przylgnąć’ (M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, s. 177).
|
Nazwisko Adamkiewicz to forma patronimiczna od Adamek, czyli zdrobnienia imienia Adam. Imię to często uznaje się za genetycznie hebrajskie i łączy z jego pochodzenie z rzeczownikiem adamah ‘ziemia, rola’ , a samą nazwę tłumaczy się jako ’rolnik’ lub ‘człowiek powstały z ziemi’, także ‘mąż, ojciec rodu’ (J. Bubak, Księga naszych imion, s.27). Można też wywodzić je od sumeryjskiego ada-mu ‘mój ojciec’ (K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 1) lub akadyjskiego ad-mu ‘narodzenie’ czy arabskiego adama ‘przylgnąć’ (M.
|
Nazwisko utworzone od imienia Adam sufiksem –owicz: Adam-owicz. K. Rymut w Nazwiskach Polaków s. 73, podaje iż zostało ono zanotowane już w 1405 roku. Zob. ADAM.
|
Nazwisko można wywodzić od popularnej nazwy miejscowej Adamów, Adamowo lub tym podobnej. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego t. I s. 21 podaje odnośnie pierwszego wymienionego toponimu iż jest to „nazwa bardzo wielu wsi, folwarków, osad na całej przestrzeni ziem polskich”, a o drugim wspomina na s. 22 że to „nazwa kilkunastu wsi i folwarków, przeważnie w obrębie guberni płoskiej i łomżyńskiej”. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych t. I s. 10 odnotowuje 2877 osób o takim nazwisku. Zob. ADAM.
|
Nazwisko utworzone sufiksem –ski od imienia Adam. K. Rymut (Nazwiska Polaków, t. I, s. 1) podaje, iż na terenie Polski ta forma była zanotowana już w 1700 roku. Por. też nazwę miejscową Adamy (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego t. I s. 23). Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych t. I s. 10 odnotowuje 28406 osób o takim nazwisku. Zob. ADAM.
|
Nazwisko pochodzące od zlatynizowanej formy imienia Adam. K. Rymut (Nazwiska Polaków, t. I, s. 1) podaje, iż na terenie Polski ta forma była zanotowana już w 1642 roku. Zob. ADAM.
|
Pochodzenie nazwiska Adoliński można łączyć z nazwą osobową Adolan, odnotowaną przez „Słownik staropolskich nazw osobowych” (t. IV, s. 95), pochodzącą od prasłowiańskiego *odolati ‘zwyciężyć’, odolan to nazwa rośliny czarowniczej, która stała się podstawą nazw osobowych, Aleksandra Cieślikowa (opr.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 1. Odapelatywne nazwy osobowe, Kraków 2000, s.192.
|
Podstawę stanowi imię chrześcijańskie Andrzej. Zdaniem S. Rosponda (Mówią nazwy, s. 165) pochodzi od greckiego Andreas ‘męski, silny’. Według K. Rymuta (Nazwiska Polaków, t. I A-K, s. 5) imię można wywodzić od anér, gen. andrós ‘mąż’ lub imion złożonych typu Andrónikos. Mniej prawdopodobny jest związek genezy nazwiska z rzeczownikiem andrys/andrus: 1. łobuz wytrwany, 2. złodziej kieszonkowy, zob. Słownik warszawski, t. I, s. 36.
|
Nazwisko pochodzi od imienia Atanazy, przyjętego do łaciny z greckiego Athanasios, to zaś od rzeczownika athanasia ‘nieśmiertelność’, do języków wschodniosłowiańskich – z których zaczerpnięto podstawę nazwiska – przyjęte jako Afanasij, Apanas, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 11. Por. także nazwę miejscową Afanasiewo, odnotowaną na terenie byłego powiatu wieliskiego, zob. Słownik geograficzny..., t. XV, cz. 2, s. 12.
|
Nazwisko równe łacińskiej nazwie zawodu affait, affaita ‘grabarz’. Zob. AFFAITA.
|
Nazwisko równe łacińskiej nazwie zawodu affait, affaita ‘grabarz’. Herbarz Niesieckiego (t. I, s. 15) wymienia nazwiska: Affayta (indygenat 1673) i Affata.
|
Nazwisko Aftanas można uznać za formę pochodną od haft, z dodaniem sufiksu –as i zanikiem nagłosowego h (co było dość częstym zjawiskiem), por. np. Aftarz < Haftarz, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 290. Inną interpretacją (wydaje mi się bardziej prawdopodobną) jest łączenie pochodzenia nazwiska z imieniem Atanazy, przyjętego do łaciny z greckiego Athanasios, to zaś od rzeczownika athanasia ‘nieśmiertelność’, do języków wschodniosłowiańskich – z których zaczerpnięto podstawę nazwiska – przyjęte jako Afanasij, Apanas, zob. K.
|
