Nazwisko pochodzi od imienia Atanazy, przyjętego do łaciny z greckiego Athanasios, to zaś od rzeczownika athanasia ‘nieśmiertelność’, do języków wschodniosłowiańskich – z których zaczerpnięto podstawę nazwiska – przyjęte jako Afanasij, Apanas, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 11. Por. także nazwę miejscową Afanasiewo, odnotowaną na terenie byłego powiatu wieliskiego, zob. Słownik geograficzny..., t. XV, cz. 2, s. 12.
