AUSTENNazwisko równe Austen, hipokorystykum imienia Augustin(us), zob. H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 41. Ewentualnie od staropruskiej nazwy osobowej Auste > Austen, zob. R. Trautmann, Die altpreußischen Personennamen, 2. Umveränderte Auflage, Göttingen 1974 s. 132. Por. Augustinus, Austin. |
AUSTINNazwisko proste, równe Austin, hipokorystykum imienia Augustin(us), zob. Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965-1981, t. I s. 71. Ewentualnie od staropruskiej nazwy osobowej Austin, zob. R. Trautmann, Die altpreußischen Personennamen, 2. Umveränderte Auflage, Göttingen 1974 s. 15. Por. AUGUSTINUS, AUßTEIN, AUSTEN. |
AXMANNazwisko równe niemieckiej nazwie zawodu Ax(t)mann ‘ktoś pracujący siekierą’, zob. M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 174, ‘drwal, stolarz, cieśla’, zob. R. und V. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Mannheim-Leipzig-Wien-Zürich 2005 s. 100. Por. też Achs(en) z łacińskiego axis ‘oś’, zob. K. Linnartz, Unsere Familiennamen, I. Zehntausend Berufsnamen in ABC erklärt, Bonn 1958 s. 17. |
AZNERNazwisko Azner pochodzi prawdopodobnie od niemieckiej nazwy osobowej Asner, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 11. Forma Azner została spolszczona fonetycznie i graficznie. |
BABIRSKIPotencjalną podstawę nazwiska stanowi nazwa osobowa Babirad, pochodząca sprzed 1500 roku i odnotowana przez „Słownik staropolskich nazw osobowych” (t. I, s. 74). Nazwa składa się z dwóch członów: Bab- < Baba + Rad < rad/rady, złożone antroponimy tego typu były kiedyś popularne, niektóre przetrwały np. Sławomir, Radosław itp. |
BABIŚNazwisko utworzone przyrostkiem –iś od baba, czyli: 1. stara kobieta, starucha, 2. żebraczka, uboga, biedna, 3. matka ojca lub matki, 4. rubasznie ‘męzatka’ „skoro dzieweczce czepiec włożą, już ona baba”, 5. rubasznie ‘żona, stara jejmość, połowica, magnifika”, „babę brać” = żenić się, 6. położna, akuszerka, 7. kobieta sprawiająca kłopot, krępująca, kumoszka, 8. pogardliwie kobieta „gdzie diabeł nie może, tam babę pośle”, 9. posługaczka, najemnica, wyrobnica, robotnica, 10. przekupka, 11. włościanka, kobieta wiejska, wieśniaczla, chłopka, 12. |
BACELNazwisko utworzone sufiksem -el od staropolskiej nazwy osobowej Bacz(a), zob. Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965-1981, t. I s. 76, ta bac(z)a 1. ‘stary pasterz, dozorujący nad juhasami’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 79, 2. ‘ten, kto baczy’, por. też baczyć ‘troszczyć się o coś, widzieć, obserwować’, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. I A-K Kraków 1999 s. 13. |
BACEWICZNazwisko ma dwie potencjalne podstawy etymologiczne: 1. rzeczownik baca, czyli ‘stary pasterz, dozorujący nad juhasami pasącymi owce w Tatrach’, wyraz pochodzi z węgierskiego bacs ‘pasterz’ oraz czasownik baczyć, czyli: 1. widzieć, spostrzegać, 2. uważać, obserwować, 3. zważać, brać w rachubę, 4. zastanawiać się, 5. poczuwać się do czego, 6. troszczyć się o coś, 7. pamiętać, przypominać sobie, 8. opamiętać się, wnikać w siebie – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 79-81. . Do tematu pochodzącego od tych podstaw dodano przyrostek patronimiczny –ewicz. Por. |
BACHAREWICZPotencjalne podstawy nazwiska to: 1. prasłowiańskie *bachati ‘paplać, gadać, chełpić się’, 2. bach ‘bachór, bębeń’, 3. imiona na Ba- typu Bartłomiej, Baltazar (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 13), 4. niemiecka nazwa osobowa Bach, pochodząca od rzeczownika Bach ‘strumień, struga’. Nazwisko można wywodzić także od bachor: 1. bękart, 2. laska z hakiem żelaznym, używana na statkach wodnych zwanych bajdakami lub od bachur: 1. niesforne, nieznośne dziecko, 2. uczestnik gry w palanta, 3. bękart, 4. młody dzik, stadnik. Por. |
BACHORANazwisko w pierwotnej formie dopełniaczowej od bachor: 1. bękart, 2. laska z hakiem żelaznym, używana na statkach wodnych zwanych bajdakami lub od bachur: 1. niesforne, nieznośne dziecko, 2. uczestnik gry w palanta, 3. bękart, 4. młody dzik, stadnik. Por. też Bachorza ‘błotna nizina, błota, trzęsawisko, mokradło’ (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 80). Por. też nazwę miejscową Bachór, odnotowaną na terenie byłego powiatu brodnickiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I s. 77). |
BACZELNazwisko utworzone sufiksem -el od staropolskiej nazwy osobowej Bacz(a), zob. Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965-1981, t. I s. 76, ta bac(z)a 1. ‘stary pasterz, dozorujący nad juhasami’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 79, 2. ‘ten, kto baczy’, por. też baczyć ‘troszczyć się o coś, widzieć, obserwować’, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. I A-K Kraków 1999 s. 13. |
BACZEWSKINazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Bacze odnotowanej na terenie byłego powiatu łomżyńskiego, por. też nazwę miejscową Bacewicze „wieś i dobra ziemskie w północnej stronie powiatu bobrujskiego” (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 76, t. XV, cz. 1, s. 65). Nazwisko ma także następujące potencjalne podstawy etymologiczne: 1. rzeczownik baca, czyli ‘stary pasterz, dozorujący nad juhasami pasącymi owce w Tatrach’, wyraz pochodzi z węgierskiego bacs ‘pasterz’ oraz czasownik baczyć, czyli: 1. widzieć, spostrzegać, 2. uważać, obserwować, 3. |